Wikimedia Foundation โปรเจคข้อมูลมนุษยชาติ !!!
ปัจจุบันนี้ หลายๆ คนคงปฏิเสธไม่ได้ว่าการค้นคว้า หาข้อมูลต่างๆ ได้เป็นส่วนหนึ่งของความสำเร็จในการทำงาน สิ่งหนึ่งที่ผมเชื่อมั่นว่า ความรู้ไม่ใช่สิ่งที่จะจับต้องกันได้ง่ายๆ แม้มีผู้หยิบยื่นมาให้เราแล้วก็ตามเราก็ยังคว้ามันให้อยู่กับเราไม่ได้ โดยให้มันเลยผ่านไปไม่ได้ เห็นคุณค่านำมันมาใช้อย่างแท้จริง เหตุนี้อาจจะเป็นเพราะส่วนหนึ่งความสนใจของคนแต่ละคนนั้นไม่เหมือนกัน เพราะแต่ละคนนั้นมีความสนใจหลากหลายมาก หากเราดึงความสนใจของคนแต่ละคนมาใช้ในทางที่ถูกที่ควร ก็จะเกิดผลประโยชน์มากมายมหาศาล ว้ากเราพล่าม อะไรไปเนี่ย เข้าเรื่องกันดีกว่า
พอดีวันนี้ไปอ่านบทความจาก blog แห่งหนึ่ง เกี่ยวกับเรื่อง โปรเจคของ Wikimedia รู้สึกว่าน่าสนใจดี เลยลองไปอ่านดู ปรากฏว่าโปรเจคนี้ไม่ธรรมดาซะแล้ว เป็นแหล่งข้อมูลที่หลายคนควรจะทำความรู้จักและให้ความสนใจ ในการค้นคว้าหาความรู้เลยทีเดียว หลายคนคงจะเคยรู้จัก Wikipedia แล้วบางคนก็ถามมันคืออะไรหรือ เราก็จะบอกให้ มันคือ สารานุกรม (Encyclopedia) อย่างหนึ่งนะซิ ได้ยินแล้วก็ จะบอกว่า ยี้... เอามาทำไม แต่ ช้าก่อน มันเป็นสารนุกรม online ซึ่งมีประโยชน์มากในการ search หาความรู้ที่เราอยากจะรู้ ไม่ว่าเรื่องอะไรก็ได้ในโลกนี้ จะเป็น การ์ตูน เกม รถ เสื้อผ้า ขนม ว้าก บ้าไปแล้วจะไป shopping หรือไงนั่น แต่ว่าข้อมูลเหล่านี้มีจริงๆ นะได้ถูกบันทึกไว้ ไม่ว่าเรื่อง การบ้าน การเมือง กีฬา ต่างๆ พวกนี้ เรื่องกุ๊กกิ๊ก ต่างๆ ได้มีการบันทึกไว้ ไม่น่าเชื่อ ซื่งเจ้า Wikipedia เนี่ยเป็น Encyclopedia Online ซึ่งฟรีใช้บริการ Free
เท่านี้พอจะเห็นแสงระยิบระยับ ลางๆแล้วใช่ไหมครับ เอาละมาเข้าเรื่องกันเลยดีกว่าเกี่ยวกับเจ้า Wikimedia มันคืออะไร
Wikimedia Foudation เป็น องค์กรอิสระที่ไม่มีผลประโยชน์มาเกี่ยวข้อง ซึ่งดำเนินการ Project ภายใต้ wiki technology ซึ่ง Wikis เป็น website ที่ให้ อาสาสมัครมาช่วยกันทำงาน ซึ่ง Wikis แต่ละ Page ถูกสร้างจากแรงงาน อาสาสมัคร (Wikimedia Community) ซึ่ง Web page เหล่านี้ใช้ Media Wiki software จะอยู่ภายใต้ License ที่เปิดใช้ให้ ฟรี สามารถ copy ไปใช้พัฒนาต่อไปได้ ซึ่งอยู่ภายใต้ GNU Free Documentation License นั้นเอง เท่านี้ก็อ๋อแล้วเพราะมีการใช้ Software ของ GNU นี้เอง
คราวนี้มาดูกันบ้างว่า Wikimedia มี Project อะไรบ้างตอนนี้
Wikipedia
Wikipedia เป็นโปรเจคสร้าง สารานุกรมฉบับ online ซื่งสามารถอ่านได้หลายภาษา Project นี้เริ่มตั้งแต่ มกราคม ปีค.ศ. 2001 ปัจจุบันมี article ให้อ่านมากกว่า 1 ล้าน มี 140 ภาษา แต่ของ ภาษาไทยก็มีนะครับคนไทยช่วยกันทำ สามารถแวะเข้ามาช่วยกันทำได้ที่ Wikipedia Thai
Wiktionary
ลอง เดาดูซิว่า Project นี้ทำอะไร.... ถูกต้องครับ มันเป็น Project เกี่ยวกับรวบรวม dictionary ต่างๆ ทั่วโลก เยี่ยมไหมละครับ
Wikitionary เป็น project ที่รวม free content ของ dictionary เกือบทุกภาษา ตอนนี้มี ราวๆ 146 ภาษาแล้วครับ
project นี้เริ่มเมื่อ เดือน ธันวาคม ค.ศ. 2002 ผ่านมาเมื่อ 3 ปีนี้เอง ส่วน Dictionary Online ก็มีตัวเท่ๆ เหมือนกันนะครับ เป็นที่รู้จักกันดีคือ Meriam-Webster ถ้า ภาษาไทยก็ Lexitron ของเนคเทค
แนวคิดของ Wiktionary จะคล้ายกับของ Logndo ซึ่งก็เป็น dictionary online ฟรีอีกตัวนึงที่ ได้รับความนิยมมาก ให้อาสาสมัครช่วยกันป้อนคำศัพท์ใหม่ๆ เข้าไป
Wikiquote
โปรเจคนี้ น่าสนใจอีกอันหนึ่งก็คือ การรวบรวมวาทะของ คนดัง เช่น นักวิทยาศาตร์ นักการเมือง นักปรัชญา หรือว่าจะเอา มาจาก ในหนังสือ หรือ ภาพยนต์ก็ได้ Wikiquote เป็นโปรเจครวม วาทะหรือคำคมต่างๆ ทั่วโลกหลายภาษา เริ่มเมื่อ กรกฎาคม ค.ศ. 2003 ตอนนี้มีมากกว่า 10000 เพจ 26 ภาษา เช่น วาทะของหนังเรื่อง The Incredibles ก็มี
Wikibooks
โปรเจคนี้เหมาะกับคนที่กำลังศึกษาอยู่มาก เพราะจะรวบรวมหนังสือพวก e-book จากทั่วโลกไว้ที่นี่
Wikibooks เป็นโปรเจคที่ออกมาเพื่อช่วยทางด้านการศีกษา ของ นักเรียน และคุณครูทั้งหลาย โดยรวบรวม e-book ต่าง ที่เป็น textbook พวก วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ ปรัชญา ประวัติศาสตร์ ประมาณเนี่ย ซึ่งเหมาะมากกับผู้ที่มีงบประมาณน้อยแต่อยากมีหนังสืออ่าน โปรเจคนี้เริ่มเมื่อ กรกฏาคม ค.ศ. 2003 ตอนนี้มี หนังสืออยู่ประมาณ 250 เล่ม 6 ภาษา ในอนาคต Wikibooks จะพัฒนามาเป็น Wikiversity ซึ่งเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้บนโลกออนไลน์ ตอนนี้คอร์สวิชาแรก Quantum Physics บน Wikiversity กำลังอยู่ในช่วงพัฒนา
Wikisource
โปรเจคนี้จะใช้เก็บข้อความเพื่อเป็นสถานที่เก็บเอกสารสำคัญ ของ พวกงานศิลปะ classic, กฏหมาย หรือพวก free text ต่างๆ เป็นเหมือนหนึ่งในโครงการย่อยของ Wikimedia Commons
Wikisource เป็นโปรเจครวบรวม source text ต่างๆ ที่แจกฟรีเช่น คัมภีร์ไบเบิล หรืองานเขียนของนักเขียนในศตวรรษก่อนๆ เป็นต้น อีกทั้งยังใช้คู่กับ โปรเจคอื่น ของ Wiki อีกด้วยซื่งเป็นแหล่งเก็บเอกสารสำคัญ(archive) ที่มีประโยชน์มาก โปรเจคนี้ เริ่มเมื่อ พฤศจิกายน ค.ศ.2003 จะมีเกือบทุกภาษาใน site ยกเว้นภาษา Hebrew จะแยกออกมาต่างหาก อนาคตมีแนวโน้มว่า Wikisource อาจไปผนวกกับ Wikimedia Commons เป็นโครงการเดียว
Wikispecies
โปรเจคนี้นับว่าเหมาะกับ ผู้ที่เป็นนักวิทยาศาสตร์มาก เป็นโปรเจคที่รวบรวมฐานข้อมูลของการแยกประเภทสิ่งมีชีวิต (taxanomy) แบบว่าใครรักวิชาชีววิทยา(Biologies) ต้องอันนี้เลยสุดยอดมาก
Wikimedia Commons
โปรเจคนี้จะรวบรวมเกี่ยวกับข้อมูล ภาพ เสียง ข้อความ วิดีโอ ที่เป็นของ Free ซื่งสืบเนื่องมาจากบทความหลายที่ใน โปรเจคของ Wiki นั้นต้องใช้ในการนำเสนอซึ่งการนำรูปภาพหรือ เสียง วิดีโอ จากแหล่งอื่นมาอาจมีผลสืบเนื่องมาจาก ลิขสิทธิ์ดังนั้น จึงเกิดเป็น project wikimedia common ขึ้นมาเพื่อใช้เป็นศูนย์กลางในการรวบรวมสื่อต่างๆ
Wikimedia commons เกิดขึ้นเมื่อ กันยายน ปีค.ศ. 2004 ซื่งใช้เป็น ศูนย์กลางแหล่งเก็บข้อมูล (central of repository) ของพวก ภาพ เสียง วิดีโอ ซื่งสามารถนำไปใช้คู่กับ project ของ wiki อื่นๆได้
Wikinews
อ่าฮ้า โปรเจคอันนี้เพิ่งเกิดสดๆ ร้อนเลย ชื่อ โปรเจคน่าจะเดาออกนะครับว่าไว้ทำอะไร ก็คือไว้รวบรวมข่าวสารหรือเหคุการณ์ที่เกิดขึ้นในขณะนั้น นั่นเอง
Wikinews เป็นโปรเจคที่เปิดให้ผู้รู้เห็นเหตุการณ์ใดๆ ขณะนั้นมาลงเป็นบทความโดยไม่ผ่านสื่อครับ ซึ่งเปิดโอกาสให้ผู้ที่พบเห็นเหตุการณ์จริงสามารถรายงานสถานการณ์ได้โดยตรง และยังสามารถลงบทความได้โดยไม่มีการตัดหรือแต่ง แล้วแบบนี้ไม่มีปัญหาเกิดขึ้นเหรอ มีสิครับ wikinews เปิดอิสระให้ใครมาเขียนลงข่าวได้ดังนั้นโอกาสที่ผู้เขียนจะเขียนเรื่องเพื่อผลประโยชน์ของตนเอง ก็เป็นไปได้ด้วย ซึ่งเป็นปัญหาความน่าเชื่อถือของ wikinews ดังนั้น wikinews จึงต้องมีระบบการครวจสอบ กรองข่าว หาความจริง และมีการ review ก่อนข่าวนั้นจะได้เอามาลงจริงครับ โปรเจคนี้เกิดขึ้น เมื่อ ธันวาคม ค.ศ.2004
MediaWiki
อันนี้เป็น เครื่องมือของ wiki ซื่งเป็น software engine ภายใต้ GPL (GNU General Public License or วัวใจดี) ใช้ในการสร้าง wiki ทุกโปรเจคWikimedia's Meta Wiki
Meta อันนี้เหมือนกับ portal ของ wikimedia project ซึ่งจะรวมถึง help guide ของ Mediawiki จะมีการอธิบายเกี่ยวกับ project ข้อตกลงของ wiki (policy) และ ปัญหา การ development และ การบริหาร wikimedia project
posted by OLE @ 10:08 AM
0 comments
